Uniwersytet Letni Rady Państw Morza Bałtyckiego w ramach projektu Sieci Młodych Ludzi na Rzecz Bałtyckości (YoPeNET) – relacja filmowa
Po 1989 r. region Morza Bałtyckiego stał się przestrzenią rekonfiguracji tożsamości narodowych w coraz bardziej transnarodowym kontekście. Bardziej niż w poprzednich dekadach stał się strefą budowania sieci kontaktów kulturowych, naukowych i biznesowych prowadzonych przez partnerów w krajach nadbałtyckich, a z czasem zaczął być postrzegany jako laboratorium postnarodowego wykuwania tożsamości. Projekt Sieci Młodych Ludzi na Rzecz Bałtyckości wychodzi naprzeciw formułowanemu przez Radę Państw Morza Bałtyckiego i innych interesariuszy regionalnych zapotrzebowaniu na włączenie młodego pokolenia z regionu bałtyckiego w dialog na temat tożsamości transregionalnej, określanej jednym pojemnym słowem Balticness.
Organizatorzy szkoły letniej zdają sobie sprawę, że przeszłość tego obszaru nie zawsze była związana z pokojowym współistnieniem, promowaniem jedności i współpracy. Wiele badań wskazuje na to, że Bałtyk na przestrzeni dziejów był morzem konfliktów i linii podziału, co ma trwały wpływ na pamięć kulturową państw i narodów obszaru Morza Bałtyckiego. Historycznie ugruntowana pamięć kulturowa utrudnia często starszym pokoleniom wyobrażenie sobie wspólnej ramy identyfikacji – zawartej w pojęciu Balticness/Bałtyckości – która mogłaby stać się w przyszłości regionalnym wyznacznikiem tożsamości. Organizatorzy Uniwersytetu Letniego uznali zatem, że jedną z możliwych ścieżek budowania regionalizmu bałtyckiego jest zaangażowanie w ten proces młodych ludzi, dla których region ten stanowić będzie przestrzeń do życia i pracy w przyszłości.
Uniwersytet Letni Rady Państw Morza Bałtyckiego umożliwia młodzieży odkrywanie i współtworzenie tożsamości bałtyckiej. Sieć Młodych Ludzi na Rzecz Bałtyckości stawia sobie za cel długoterminową współpracę pomiędzy partnerami z Estonii, Szwecji, Danii, Niemiec i Polski w celu rozwijania dialogu edukacyjnego dotyczącego historii, dziedzictwa kulturowego, tożsamości i zrównoważonego rozwoju regionu w przyszłość. Krokami prowadzącymi do realizacji tego celu są szkolenia i spotkania projektowe, takie jak warsztaty programowe oraz Uniwersytet Letni, który odbył się w Gdańsku w dniach 17 do 25 września 2022 r.
Filmowa relacja z działań edukacyjnych w ramach Uniwersytetu Letniego została przygotowana przez Centrum Filmowe Uniwersytetu Gdańskiego im. Andrzeja Wajdy. Chodziło o to, aby oprócz udokumentowania doświadczenia edukacyjnego uczestników, pozostawić również trwały ślad w przestrzeni medialnej i pokazać dobre wzorce budowania bałtyckiej tożsamości. Do osób decydujących i mających wpływ na regionalizm bałtycki powinien dotrzeć przekaz, że jedynie w dialogu i komunikacji z młodymi ludźmi można skutecznie zbudować nowe wzorce identyfikacji z przestrzenią morską i obszarami nadmorskimi Morza Bałtyckiego. To młodzi ludzie, w tym również uczestnicy naszego Uniwersytetu Letniego, będą w przyszłości „użytkownikami końcowymi” bałtyckości i ważne jest aby ich głosy wyraźnie wybrzmiały i zostały zachowane jako świadectwo toczonej obecnie dyskusji.
Projekt YoPeNET daje zatem szansę na komunikację i wymianę, przy jak najszerszym zaangażowaniu młodych ludzi w formie webinariów, spotkań on-line i na żywo. Dokładamy starań, aby zaprojektować odpowiednią strategię i treść edukacyjną dla uczniów szkół średnich i uczelni wyższych, w tym również doktorantów. Uczenie się w relacji peer-to-peer/równy z równym umożliwia zmniejszanie dystansu między młodymi ludźmi ze Wschodu u Zachodu, Północy i Południa. Wszyscy partnerzy w Danii, Estonii, Niemczech, Szwecji i Polsce mają doświadczenie w dialogu międzypokoleniowym.
Projekt Young People Network for Balticness (YoPeNET) finansowany jest Radę Państw Morza Bałtyckiego w ramach konkursu Project Support Facility. Kierownikiem projektu jest dr hab. Kazimierz Musiał, prof. UG, z Instytutu Skandynawistyki i Fennistyki na Wydziale Filologicznym UG. Wartość dofinansowania projektu w latach 2020-22 to 65 tys. euro, w tym ponad 32 tys. euro dla Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 2022-24 realizowana będzie kolejna faza projektu i planowana jest realizacja kolejnych szkół letnich w Gdańsku i Greifswaldzie.
Film z Uniwersytetu Letniego w Gdańsku, wyprodukowany przez Centrum Filmowe Uniwersytetu Gdańskiego im. Andrzeja Wajdy, można zobaczyć na Youtube: https://youtu.be/UX0g6Ykhz_o
- Reżyseria i montaż: Rafał Malottki
- Fotografia: Oliwia Niewidziała
- Narracja: dr hab. Kazimierz Musiał, prof. UG
- Partnerzy: Uniwersytet Gdański, Fundacja Zatoka, Uniwersytet w Greifswaldzie, Beladania, Uniwersytet Södertörn, Europejskie Centrum Solidarności
- Więcej o projekcie Young People Network for Balticness (YoPeNET): https://ug.edu.pl/news/pl/371/projekt-yopenet-ktorego-liderem-jest-ug-uzyskal-dofinansowanie-rady-panstw-morza-baltyckiego
- Strona internetowa projektu: https://yopenet.ug.edu.pl/
Opracowanie Anna Malcer-Zakrzacka, Wydział Filologiczny