Konferencja naukowa „Gdańsk literacki 1945-2015”

Konferencja naukowa pod nazwą „Gdańsk literacki 1945-2015” odbyła się w dniach 19-20 listopada  2015 na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego i połączona była z dwoma panelami dyskusyjnymi z udziałem gdańskich literatów poetów i prozaików, które odbyły w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku. Konferencję zorganizowała Pracownia Badań Nad Literacką Obecnością Gdańska, Gdyni i Sopotu Od Początku XX Wieku Do Współczesności działająca przy Instytucie Filologii Polskiej na Wydziale Filologicznym UG.

Celem konferencji było podsumowanie tego, co działo się w gdańskiej literaturze przez ostatnie siedemdziesiąt lat. W związku z tym – i zgodnie z intencją organizatorów – większość referatów miała charakter przekrojowy i szeroko rozpatrujący poszczególne zagadnienia związane z literackim Gdańskiem. Wśród różnorodnej tematyki 28 odczytów rozpoznać można było jeden wiodący temat, a mianowicie problem z polityką pamięci, posiadającą wiele odcieni i znaczeń. Skomplikowana historia miasta, obarczona mitem wielokulturowości, prowokowała pisarzy powojennych do tworzenia często sprzecznych obrazów przeszłości Gdańska i jej wpływów na teraźniejszość. Podczas sesji mówiono zarówno o zakłamywaniu polskości miasta (legendy Franciszka Fenikowskiego), jak i problemach związanych z uczuciem wykorzenienia doskwierającym mieszkańcom, którzy przybyli do Gdańska po zakończeniu II wojny światowej (twórczość Stefana Chwina czy Bolesława Faca). Wspominano również o konsekwencjach konfrontacji rzeczywistości zastanej z cieniem niemieckiego ducha miasta m.in. w twórczości przedstawicieli kolejnych pokoleń „przyjezdnych” gdańszczan dotkniętych traumą postpamięci (np. Barbary Piórkowskiej, Pawła Huellego czy Sabriny Janesch).

Z zagadnieniem skomplikowanej historii wiąże się kolejny – by tak rzec – motyw przewodni obrad: problem z opanowaniem przestrzeni miejskiej. Wiele emocji wśród uczestników konferencji wzbudził referat dr Katarzyny Szalewskiej Gdańsk nie istnieje. O współczesnych praktykach przestrzennych, poświęcony decentralizacji współczesnego Gdańska i wpływie tego zjawiska na współczesnego czytelnika siatki topograficznej miasta. Tezy stawiane przez autorkę sprowokowały żywiołową dyskusję zakończoną ogłoszeniem odczytu manifestem.

Najchętniej opisywaną przez pisarzy przestrzenią Gdańska okazała się Stocznia, która była tematem referatów poświęconych lokalnej literaturze socrealistycznej i poezji okolicznościowej wydarzeń grudniowych i sierpniowych.

Oczywiście najczęstszym pretekstem do wygłaszania odczytów była twórczość Stefana Chwina i Pawła Huellego. Pisarzom tym poświęcono aż siedem referatów, traktujących kolejno o: obliczach opowieści, problemie z tożsamością, gdańskim krajobrazie, przestrzeni historycznej i metaforycznej, źródle cierpień i magii dzieciństwa. Referenci podjęli próbę z jednej strony podsumowania, z drugiej zakwestionowania pewnego kanonu interpretacyjnego twórczości Chwina i Huellego.

Obrady na Uniwersytecie i wieczorne panele dyskusyjne z udziałem literackich osobistości cieszyły się sporym zainteresowaniem i można przyjąć, że w Gdańsku brakowało wydarzenia, które podjęłoby próbę objęcia pewną klamrą dotychczasowego dorobku literackiego miasta.

Konferencja odbywała się pod patronatem honorowym prezydenta miasta Gdańska.