"Sopocka muza" dla profesora Edwarda Brezy
13 października 2015 o godz. 18.00 wręczono nagrody „Sopockiej Muzy” przyznawane sopocianom za wybitne osiągnięcia na polu kultury i nauki, wśród nich młodym twórcom – za obiecujący i pełen sukcesów początek kariery zawodowej.
Podczas uroczystej gali w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie, „Sopocką Muzę” w dziedzinie nauki odebrał profesor dr hab. Edward Breza – językoznawca, badacz języka polskiego na Pomorzu, zwłaszcza na Kaszubach, zajmujący się także badaniami nad regionalnym nazewnictwem, miejscowymi nazwiskami, genealogią. Laudację wygłosił Aleksander Gosk, wiceprezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Sopocie. Laureat urodził się 24 września 1932 r. w Kaliszu pod Kościerzyną. Matura w Poznaniu (1953), studnia teologiczne u księży zmartwychwstańców w Krakowie. Podjął pracę jako nauczyciel w liceum ogólnokształcącym w Kościerzynie, gdzie uczył języków - polskiego, rosyjskiego i niemieckiego oraz religii. Podjął następnie studia filologiczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Kolejne stopnie naukowe: magisterium 1964, doktorat na Uniwersytecie Gdańskim (1972), habilitacja (1978), tytuł profesora nadzwyczajnego UG 1988, wreszcie profesora zwyczajnego w 1993 r. Główne nurty zainteresowań naukowych: onomastyka (członek Międzynarodowego Komitetu Onomastycznego w Lowanium w Belgii, członek Komisji Onomastycznej Komitetu Językoznawczego PAN w Warszawie i Komitetu Redakcyjnego pisma naukowego „Onomastica” w Krakowie), historia języka polskiego, zwłaszcza na Pomorzu, współczesna polszczyzna z kulturą języka, dialektologia z kaszubistyką (w tym: kaszubszczyzna literacka), wpływ łaciny na język polski, metodyka nauczania języka polskiego i kaszubskiego. Pełnił wiele funkcji na Uniwersytecie Gdańskim - m.in. prodziekana Wydziału Humanistycznego, dyrektora Instytutu Filologii Polskiej, kierownika Zakładu Dialektologii i Onomastyki. Jest aktywnym, cenionym działaczem i ekspertem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Profesor Breza był redaktorem wydawnictw naukowych, edytorem, popularyzatorem. Jego dorobek naukowy to ponad 2000 publikacji naukowych i popularnonaukowych. Szczególnie cenne są fundamentalne monografie poświęcone nazewnictwu historycznemu, słownictwu, dialektom historycznym na Pomorzu, w tym pionierskie, oryginalne syntezy dotyczące języka kaszubskiego. Szczególne zainteresowanie profesora – język kaszubski, zasady pisowni, gramatyki, podręczniki. Niekwestionowany autorytet językoznawczy - mimo emerytalnego wieku wciąż aktywny, pisze, wykłada. Profesor Edward Breza to wybitny humanista, szczególnie zasłużony w badaniu historycznej i kulturowej tożsamości Pomorza. Niemal cała aktywność naukowa Profesora związana jest z Sopotem, którego obywatelem jest nieprzerwanie od kilkudziesięciu lat.
Nagroda Prezydenta Miasta Sopotu w dziedzinie nauki, kultury i sztuki ustanowiona została w 1974 roku na wniosek środowisk twórczych, od 1993 roku funkcjonuje pod nazwą „Sopocka Muza”. W 2002 roku wyodrębniono Nagrodę w dziedzinie nauki (jako oddzielną), a w roku 2005 ustanowiono Nagrodę dla młodych twórców. „Sopocka Muza” to statuetka z brązu przedstawiająca pół kobietę pół muszlę, autorstwa Profesora ASP Jana Szczypki.
