Viva Dydaktyka! Relacja z III Konferencji Dydaktyki Szkolnictwa Wyższego pt. "Transformacje krajobrazu szkolnictwa wyższego"

Od oddolnych inicjatyw po ogólnopolską konferencję - tak w dużym skrócie można przedstawić historię działalności „amatorów dydaktyki” związanych z Centrum Doskonalenia Dydaktycznego i Tutoringu na Uniwersytecie Gdańskim. Viva Dydaktyka, trzecia Konferencja Dydaktyki Szkolnictwa Wyższego, organizowana przez CDDiT pod hasłem Transformacje krajobrazu szkolnictwa wyższego, spotkała się z wyjątkowo pozytywnym odzewem. Wydarzenie zgromadziło przeszło 150 uczestników z ponad 40 uczelni, z 17 ośrodków akademickich z całej Polski - zarówno badaczy, jak i pasjonatów dydaktyki.

- Celem tych konferencji było przede wszystkim zapoznanie z aktywnością Centrum Doskonalenia Dydaktycznego, nowej jednostki, która została powołana do życia trzy lata temu - mówi jedna z organizatorek, Dyrektorka Centrum Doskonalenia Dydaktycznego i Tutoringu dr Ewa Szymczak, prof. UG. - Konferencje były platformą do pokazania tego, co robimy, do rozpoczęcia dyskusji i rozmów o dydaktyce. Odbyły się już dwie edycje, a konferencja z roku na rok zmieniała swój charakter. Początkowo prezentowaliśmy dokonania Centrum, mówiliśmy o uczestnikach szkoleń, natomiast już na drugim spotkaniu rozpoczęliśmy inicjatywę dzielenia się dobrymi praktykami dydaktycznymi w postaci straganów dydaktycznych i zaprosiliśmy do niej akademików z Uniwersytetu Gdańskiego. To był impuls do pójścia o krok dalej, zaproszenia gości z różnych ośrodków akademickich i utworzenia formuły ogólnokrajowej.

Pierwsze warsztaty konferencyjne odbyły się już w niedzielę 16 czerwca. W poniedziałek zaś nastąpiło „drugie otwarcie” konferencji przez Rektora UG prof. dr. hab. Piotra Stepnowskiego, który zaczął od podziękowania zespołowi CDDiT pod kierownictwem dr Ewy Szymczak, prof. UG, dzięki któremu zorganizowano konferencję.

- Od dłuższego czasu zauważamy proces zmian, jaki następuje w naszym otoczeniu - zauważył Rektor w odniesieniu do tematyki konferencji. Dodał, że dydaktyka długo była niejako spychana na dalszy plan w stosunku do działalności naukowej uczelni.- Dzisiaj jest ten czas, kiedy powinniśmy  wypracować model, według którego uniwersytety chcą iść dalej; w jaki sposób dydaktyka ma się stać nie tylko integralną, ale fundamentalną i wiodącą częścią naszej działalności; jak równoważyć działalność dydaktyczną względem działalności naukowej, organizacyjnej i wszystkich innych zadań, jakie przed uczelniami stoją ­- podkreślił prof. Piotr Stepnowski.

Dziekan Wydziału Filologicznego dr hab. Urszula Patocka-Sigłowy, prof. UG wyraziła radość z faktu, że kolejna odsłona Viva Dydaktyka zagościła na Wydziale Filologicznym. Jej zdaniem to dowód, jak wielką wagę przykłada się do procesu dydaktycznego nie tylko w Uniwersytecie Gdańskim, ale i w innych uczelniach, których przedstawiciele uczestniczą w konferencji. - Życzę państwu owocnych obrad, a przede wszystkim udanej integracji środowiskowej - zakończyła.

W dalszej części zastępczyni dyrektor CDDiT dr Beata Karpińska-Musiał, prof. UG, opowiedziała o historii inicjatywy, która przed dziesięciu laty zapoczątkowała rozwój tutoringu na Uniwersytecie Gdańskim. Jego początki to oddolne inicjatywy łącznie około 60 osób z Wydziału Filologicznego oraz Wydziału Oceanografii i Geografii, które postanowiły zorganizować się wokół dydaktyki akademickiej: Okazało się, że są ludzie, którzy chcą zrobić to trochę inaczej; oddać się studentowi inaczej; poznać studenta i poznać człowieka. I tak to się zaczęło.

Dr Ewa Szymczak, prof. UG, zwróciła uwagę, że powołanie Centrum Doskonalenia Dydaktycznego i Tutoringu było jedną z pierwszych decyzji obecnego Rektora UG. Otrzymaliśmy olbrzymią dawkę zaufania­ - zauważyła Dyrektorka CDDiT, dziękując władzom rektorskim za wsparcie inicjatywy zespołu tworzącego Centrum.

Kolejnym dużym punktem konferencji była debata Wymiary transformacji krajobrazu szkolnictwa wyższego z udziałem przedstawicielek i przedstawicieli czterech polskich uczelni: Prorektorki ds. Jakości Kształcenia Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. Agnieszki Zimmermann; Prorektora ds. Studenckich i Jakości Kształcenia Uniwersytetu Gdańskiego, dr. hab. Arnolda Kłonczyńskiego, prof. UG; dr Iwony Maciejowskiej, prof. UJ (z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie) oraz dr. hab. Oskara Szwabowskiego, prof. UP (z Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku). Debatę prowadził dr Jarosław Jendza, tutor CDDiT oraz jeden z organizatorów konferencji, na co dzień pracujący w Instytucie Pedagogiki UG. W dyskusji zwrócono uwagę m. in. na wciąż obecną dysproporcje w postrzeganiu różnych obszarów działalności akademickiej (naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej), wyzwania związane ze zwiększonym zróżnicowaniem studentów czy spadkiem zainteresowania drugim stopniem studiów.

Dr hab. Arnold Kłonczyński, prof. UG, mówił o konieczności przyjmowania szerszej perspektywy w obserwowaniu zachodzących zmian - tak, by dostrzegać procesy globalne, które również mają wpływ na środowisko akademickie, w tym studentów. Jako przykład podał sytuację w Palestynie i protesty studentów. 

Prof. Agnieszka Zimmerman zwróciła uwagę na potrzebę profesjonalizacji kadr w zakresie dydaktyki w kontekście specyfiki uczelni medycznych, w których zaangażowanie w zdrowie pacjenta ogranicza czas na poszerzanie kompetencji stricte dydaktycznych. Poruszono także problem wzrastającego wypalenia zawodowego wśród studentów kierunków medycznych. Dyskutowano również o współczesnej roli uczelni i jej dostosowywania się do dynamicznie zmieniających się warunków (w tym dostosowania programów nauczania do kompetencji maturzystów). Prof. UG Arnold Kłonczyński podkreślił konieczność dialogu z osobami decyzyjnymi na poziomie legislacyjnym. - Musimy uwierzyć w siłę naszego środowiska - zaapelował.

Ważną, powracającą kwestią było zrównoważenie rozwoju naukowego i dydaktycznego oraz wciąż obecne - mimo pozytywnych zmian - niedocenianie drogi dydaktycznej. Jeden z dyskutantów stwierdził, że ideałem  powinno być kształcenie oparte na wynikach badań naukowych. Zwrócono także uwagę na obecny w świecie trend Scholarship of teaching and learning, czyli unaukowionego podejścia do procesu dydaktycznego.

W debacie nie zabrakło akcentów pozytywnych: przykładem była szeroko zakrojona współpraca dziewięciu bardzo różnych uczelni w ramach Sea-EU. Prorektor ds. Studentów i Jakości Kształcenia UG zauważył, że właśnie takie wyzwania często są przyczynkiem do rozwoju i wielu pozytywnych zmian.

Po debacie odbył się szereg sesji tematycznych (w tym sesja dotycząca transformacji dydaktyki akademickiej w kontekście sztucznej inteligencji czy sesja na temat tutoringu akademickiego) oraz sesje sieciowania. Drugi dzień konferencji zamknął wykład plenarny Meandry nurtu profesjonalizacji wspierania rozwoju dydaktycznego nauczycieli akademickich dr hab. Anny Sajdak-Burskiej, prof. UJ.

Trzeci dzień konferencji był czasem na rozmowy i dyskusje, sieciowanie, a także zapoznawanie się z praktycznymi aktywnościami realizowanymi przez innych. - Wspólnie dążymy do poprawy dydaktyki - stwierdziła dr Beata Kowalczyk z Wydziału Prawa i Administracji UG.

- Konferencja spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem, co - mam nadzieję - wynika też z bardzo nietypowej formuły - zauważyła prof. UG Ewa Szymczak. - Mamy szereg różnych aktywności, łączymy pierwiastek naukowy z tym pierwiastkiem „amatorskim” - pasjonatów dydaktyki z osobami, które te dydaktykę badają. Łączymy doświadczenia, wyniki badań z dobrymi praktykami, które uczestnicy konferencji mogą zaprezentować w różny sposób.

Uczestnicy bardzo pozytywnie wypowiadali się o formule konferencji CDDiT, która zdecydowanie wyróżnia się na tle innych wydarzeń. Podczas trzech dni mogli skorzystać z różnych form prezentacji: od sesji referatowych i sesji tematycznych, przez sesje sieciowania, aż do posterów czy straganów dydaktycznych. Organizatorki mają nadzieję, że zwłaszcza ta ostatnia forma będzie się rozwijała w kolejnych latach. Mimo że podczas tej edycji większość „wystawców” to akademicy z Uniwersytetu Gdańskiego, Dyrektorka CDDiT jest przekonana, że formuła straganów jest na tyle otwarta i ciekawa, że znajdzie swoich zwolenników.

W tym roku stragany zostały zdominowane przez gry edukacyjne - co pokazuje, że jest to ważny obszar rozwoju dydaktyki. Gry, z których wiele to projekty autorskie (jak chociażby „Teatr”, edukacyjna gra decyzyjna stworzona przez dr. Marka Kalinowskiego), nie tylko ułatwiają zdobywanie wiedzy, ale także pozwalają ćwiczyć umiejętności społeczne: np. podejmowanie decyzji, negocjacje, zarządzanie - oraz realizować cele edukacyjne w tym zakresie. Znajdują zastosowanie w wielu dyscyplinach: od nauczania języka (np. TRIVIA zaadoptowana przez dr hab. Hannę Makurat-Snuzik, prof. UG), przez nauki społeczne (BINGO integracyjne, używane przez dr Dorotę Godlewską-Werner) czy nauki medyczne (np. planszówka „Handlarz narządów” czy „Krwawe Dobble”, zaprezentowane przez dr Małgorzatę Stasiłojć).

Dyrektorka CDDiT dr hab. Ewa Szymczak, prof. UG, podzieliła się także planami na przyszłość, które oceniła jako ambitne, lecz jak najbardziej realne. Kolejna odsłona konferencji Viva Dydaktyka ma mieć charakter międzynarodowy.